Консультатив қўмита ҳақида
Тошкентда жойлашган Марказий Осиё ва Туркий давлатлар ўртасидаги Экологик Кун тартиби бўйича Маслаҳат комитети ушбу давлатларнинг ёшлар ташкилотлари ўртасида экология соҳасида ҳамкорликни ривожлантириш мақсадида ташкил этилди. Комитетнинг асосий мақсади самарали минтақавий ҳамкорликни ривожлантириш, ёшларнинг экологик кун тартибидаги иштирокини қўллаб-қувватлаш ҳамда ахборот алмашиш ва биргаликда лойиҳалар ташкил этиш учун шарт-шароитлар яратишдир.
mountain
Markaziy Osiyo, Ozarbayjon, Turkiya va Vengriya yoshlarining iqlim o‘zgarishi bo‘yicha bayonoti
Биз, Марказий Осиё, Озарбайжон, Туркия ва Венгрия ёшлари, иқлим ўзгариши билан боғлиқ муаммоларни ҳал қилишда ёшларнинг иштироки зарурлигини таъкидлаймиз. Бизнинг фикримизча, трансчегаравий ечимларни илгари суриш ва ёшларнинг минтақавий ҳамкорлиги минтақамизда иқлим ўзгаришига қарши янада самарали чора-тадбирлар кўрилишига олиб келади. Биз барча даражаларда - миллий, минтақавий ва глобал миқёсдаги иқлим жараёнларида ёшларнинг иштироки муҳимлигини алоҳида қайд этамиз. Самарали минтақавий ҳамкорлик учун платформалар тақдим этилишини ва минтақада ёшлар ташаббусларини амалга ошириш учун маблағ ажратилишини қатъий сўраймиз.
Bolalarning sog‘lom atrof-muhitga bo‘lgan ajralmas huquqini ro‘yobga chiqarish borasida
● Bolalarni, ayniqsa qishloq joylarda va marginallashgan hamjamiyatlarda yashovchi bolalar iqlim o‘zgarishi va atrof-muhit ifloslanishi oqibatlariga nisbatan alohida zaif ekanligini tan olish, ularning salomatligi va farovonligiga ustuvor ahamiyat berish hamda iqlim o‘zgarishi bo‘yicha qarorlar qabul qilish jarayonida ularning huquqlarini inobatga olish.
● Oziq-ovqat, sanitariya, sog‘liqni saqlash, toza suv va havo bilan ta’minlash orqali hamjamiyatlarimiz barqarorligini oshiradigan, ayniqsa zaif hududlarda bolalarga yo‘naltirilgan moslashuv strategiyalariga sarmoya kiritish.
● Iqlim va ekologik hujjatlar hamda siyosatlarning bolalarbop talqinlarini kiritish orqali bolalarning o‘z huquqlari va imkoniyatlari haqida xabardorligini oshirish.
● Qayta tiklanuvchi energiya manbalarini joriy etish va energiya samaradorligini oshirish chora-tadbirlarini o‘z ichiga olgan yaxlit strategiyani amalga oshirish orqali uy xo‘jaliklarida elektr ta’minoti, isitish va ovqat tayyorlashga e’tibor qaratgan holda ekologik toza energiya manbalariga o‘tishga ko‘maklashish.
● Ekologiya, iqlim o‘zgarishiga moslashish va uning oqibatlarini yumshatish (ofatlar xavfini kamaytirish) sohalarida bolalar huquqlarini himoya qilish bo‘yicha mintaqaviy sherikliklarni yo‘lga qo‘yish.
Iqlim o‘zgarishi bilan bog‘liq jarayonlarda bolalar va yoshlarning muhim ishtirokini kengaytirish bo‘yicha
● Milliy yoshlar parlamentlari hamda hukumat organlari, xalqaro tashkilotlar va fuqarolik jamiyati tashkilotlari huzurida yoshlar maslahat guruhlarini tashkil etish orqali yoshlarni qaror qabul qilish jarayoniga jalb etish. Bu tuzilmalar inklyuziv xilma-xillik va kamsitmaslik tamoyillari asosida faoliyat yuritishi lozim.
● Moliyalashtirishni jalb qilish, mavjud manbalarni boshqarish va yoshlarning iqlim o‘zgarishi bo‘yicha mintaqaviy tashabbuslarini qo‘llab-quvvatlash uchun "Markaziy Osiyo + Ozarbayjon, Vengriya va Turkiya uchun Yoshlar iqlim fondini"ni tashkil etish.
● Mintaqada qo‘shma tashabbuslar, hamkorlik va transchegaraviy yechimlarni rivojlantirish maqsadida Markaziy Osiyo + Ozarbayjon, Vengriya va Turkiya Yoshlar iqlim tarmog‘ini yaratish.
● Iqlim bo‘yicha global qaror qabul qilish platformalarida ishtirok etish imkoniyatlarini kengaytirish orqali Markaziy Osiyo, Ozarbayjon, Vengriya va Turkiya yoshlarining xalqaro miqyosda vakilligini ta’minlash.
Uzluksiz "yashil" ta’lim va ekologik madaniyatni shakllantirish orqali bolalar va yoshlar salohiyatini mustahkamlash bo‘yicha
● Bolalarni o‘z huquqlarini anglashga o‘rgatish va ekologik muammolar haqida xabardorligini oshirish maqsadida milliy ommaviy axborot vositalari orqali kichik yoshdagi bolalarga mo‘ljallangan maxsus ta’lim va ko‘ngilochar kontent (televideniye dasturlari, hujjatli filmlar, multfilmlar, qo‘shiqlar, kitoblar, o‘yinlar va boshqalar) yaratish.
● Ta’lim sohasidagi milliy siyosatga muvofiq maktab dasturiga iqlim ta’limini kiritish yoki iqlim o‘zgarishiga bag‘ishlangan yangi fanni qo‘shish orqali yoshlar o‘rtasida iqlim ta’limini rivojlantirishga ko‘maklashish.
● Sinfdan tashqari ishlarga iqlim muammolarini ko‘rib chiqishni kiritish va tegishli tadbirlarni tashkil etish (masalan, munozaralar, BMT IO‘HD Tomonlar konferensiyasini modellashtirish, badiiy tanlovlar, iqlim o‘zgarishi ta’sir ko‘rsatgan hududlarga ekskursiyalar, yoshlar ekologik klublari, olimpiadalar, atrof-muhit muammolarini hal qilish bo‘yicha volontyorlar faoliyati).
● Maktab ma’muriyati tomonidan seminarlar yoki ota-onalar yig‘ilishlarini o‘tkazish orqali ota-onalarning ekologik va iqlim faolligining xavfsizligi va ahamiyati haqida xabardorligini oshirish, shuningdek, yoshlarning iqlim targ‘iboti bo‘yicha ota-onalardagi noto‘g‘ri tasavvurlarni bartaraf etish.
Maktabgacha va maktab ta’limi darajasidagi ta’lim siyosatining Barqaror rivojlanish maqsadlariga muvofiqligini ta’minlash bo‘yicha
● Maktabgacha va maktab ta’limi uchun BRMga mos, aniq, qiziqarli, bolalarning ishtirokiga asoslangan va ularning yoshiga mos keladigan o‘quv dasturini ishlab chiqish.
● Mahalliy madaniy, iqtisodiy va diniy an’analarni hisobga olgan holda kontekstli ta’limni ta’minlash hamda bolalarning ekotizimdagi o‘z rolini tushunishlarini kafolatlash.
● Iqlimga moslashish va tabiiy resurslarni boshqarish bo‘yicha eng yaxshi mahalliy yechimlardan foydalangan holda bolalar va yoshlarga "yashil" ko‘nikmalarni o‘rgatish orqali yuqori darajadagi ta’limni singdirish va ularning bilimlarini amaliyotga tatbiq etishlarini ta’minlash.
● Iqtidorli talabalarni mahalliy hokimiyat organlariga yanada ko‘proq jalb qilish va rag‘batlantirish.
● Bo‘lajak pedagoglar va o‘qituvchilarni tayyorlashda iqlim o‘zgarishi, BRM bo‘yicha ta’lim, shuningdek, tarmoqlararo yondashuvni joriy etish.
● BRM mavzusini sertifikat olish imkoniyati bo‘lgan muntazam o‘quv kurslari materiallariga kiritish orqali o‘qituvchilarning salohiyatini qulay formatda oshirish.
● Iqlim va BRM uchun kurashuvchi faollarni jalb qilgan holda o‘zaro ta’lim olish imkoniyatlarini yaratish.
● BRMga erishishga qaratilgan tashabbuslarni, ayniqsa zaif va marginallashgan guruhlarga mansub bolalar va yoshlar manfaatlarini hisobga olgan holda moliyalashtirish.
Nazokat Kalnazarova
Nazokat Kalnazarova
Student at State School № 1 in Nukus
Laziza Abdullayeva
Laziza Abdullayeva
Research Assistant (E&S and Energy Efficiency) at WIUT
Khilolakhon Kayumova
Khilolakhon Kayumova
Interpreter at National TV and Radio Station
Beksultan Bazarbaev
Beksultan Bazarbaev
Student at Presidential School in Nukus
Salokhiddin Abdufattokhov
Salokhiddin Abdufattokhov
Student of Presidential school in Tashkent
Shodiyakhon Gulomova
Shodiyakhon Gulomova
Student at Presidential school in Navoi
Saparguly Mahtumov
Saparguly Mahtumov
United Nations Young SDG Ambassador for Goal #17, Student at Taylor's College
Kadir Gürbüz
Kadir Gürbüz
Youth Climate Envoys of Turkiye, Climate Envoy of Baskent University
Tynystan Alymbekov
Tynystan Alymbekov
Chief Specialist of the Department for Youth Policy Implementation of the Ministry of Culture, Information and Youth Policy of the Kyrgyz Republic.
Komronbek Avezov
Komronbek Avezov
Regional Coordinator at the Youth for Water and Climate (Y4WC) Network under the Government of the Republic of Tajikistan
Madina Abdikarimova
Madina Abdikarimova
Student at Nazarbayev Intellectual School of Karaganda
Saida Mammadova
Saida Mammadova
Youth Climate Envoy of Azerbaijan
Ҳужжатни кўриш Тақдимот
Стратегия
2024-2030 йилларда барқарор ривожланиш маданиятини илгари суриш ҳамда болалар ва ёшларни иқлим кун тартибига жалб қилиш халқаро стратeгияси
2024-yilda Markaziy Osiyo, Ozarbayjon, Turkiya va Vengriyadagi yoshlar ekologik ta'lim, yashil ko'nikmalar va yoshlarning iqlim kun tartibida ishtirokini oshirish bo'yicha tavsiyalarni ishlab chiqish uchun birlashdilar. Ushbu tavsiyalar "Barqaror rivojlanish madaniyatini ilgari surish va bolalar va yoshlarni iqlim kun tartibiga jalb qilish bo'yicha Xalqaro strategiyada" aks etgan. Strategiya 2024-yil 12-noyabrda COP29 doirasida yoshlar ishtirokida yuqori darajadagi tadbirda 8 ta turkiy va Markaziy Osiyo davlatlari tomonidan imzolanadi. Yoshlar tomonidan berilgan tavsiyalarga javoban Xalqaro Yoshlar Iqlim Faollari Tarmog'ini tashkil etish taklif qilinmoqda. Mintaqamizda yoshlar allaqachon iqlim harakatlarining oldingi safida turibdi. Ular ehtiros, g'oyalar va innovatsion yechimlar bilan chiqishmoqda. Ularning turli hayotiy tajribalari mavjud, ammo ularning umumiy maqsadi bitta: kelajak avlodlari uchun rivojlangan va barqaror dunyo yaratish.
Халқаро Батафсил
Марказий Осиёда трансчегаравий ҚТҲ яратиш имкониятлари Трансчегаравий қўриқланадиган ҳудуд (Трансбоундарй Протестед Ареас - ТБПА) бир нечта мамлакат чегарасини қамраб оладиган экологик (табиий) муҳофаза этиладиган ҳудуд ҳисобланади. ТБПА, шунингдек, қўшни давлатлар ўртасида туризм, иқтисодий ривожланиш ва хайрихоҳликни рағбатлантиради. ТБПА турли хил географик конфигурацияларда, атроф-муҳитни муҳофаза қилишнинг турли даражаларида ва халқаро ҳамкорликнинг турли даражаларида мавжуд.
Халқаро Батафсил
Янгиликлар
Бу саъй-ҳаракатлар Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Иқлим ўзгариши тўғрисидаги ҳадли конвенцияси 29-йиғилишига (CОП29) тайёргарликнинг бир қисми ҳисобланади. Оромгоҳ иштирокчилари ўз таклиф ва ғояларини халқаро миқёсда тақдим этиш имконига эга бўлиб, глобал экологик ва иқлим ташаббусларига таъсир кўрсатиш имкониятларини очади.
Халқаро ёшлар экологик оромгоҳи иштирокчилари Зироат Мирзиёева ва меҳмонлар билан биргаликда Самарқанд вилоятидаги Зарафшон миллий табиат боғига ташриф буюрди.
Президент Шавкат Мирзиёев маиший чиқиндиларни қайта ишлаш, улардан электр энергияси ва маҳсулот ишлаб чиқариш лойиҳалари тақдимоти билан танишди.